Czwartki Literackie 13 Muz - edycja 76

Jarosław Błahy „Zaklęty w szerszenim gnieździe". Jarosław Jakubowski „Bardzo długa zima", „Ciemna Dolina".

Spotkanie z Jarosławem Błahym i Jarosławem Jakubowskim. Promocja powieści „Zaklęty w szerszenim gnieździe", tomu poetyckiego „Bardzo długa zima" i zbioru opowiadań „Ciemna Dolina".

Prowadzenie: Damian Romaniak

„Zaklęty w szerszenim gnieździe"
Proza Jarosława Błahego jest burzliwa jak fermentujące wino, transowa jak bełkot orfickiej wyroczni i obrzydliwa jak mięso koźlęcia gotowanego w mleku matki. Czerpie ona energię z żywiołów dionizyjskich, chtonicznych, transgresywnych, ufając bardziej ciągłemu, niezniszczalnemu, żeńskiemu zoe niż autonomicznemu, autodestrukcyjnemu, męskiemu bios. Dla „zaklętego w szerszenim gnieździe" - piszącego siebie i o sobie - eseistyczna forma jest narzędziem samobójstwa dokonywanego na własnym ego. Wyszarpuje z siebie Błahy kawałki życiorysu, strzępy przeczytanych książek, powidoki dzieciństwa i snów, by ulepić z nich tekstowe, szerszenie gniazdo, na postrach dla zakłamanych i lękliwych, na pokusę dla szczerych i odważnych. W mrocznym wnętrzu tych - zrodzonych z nietzscheańskiego ducha - tekstów kryją się szalone, zakazane, stłumione namiętności i pragnienia. Jak dobrać się do tego gniazda? Nie wzywajmy straży ogniowej. Wystarczy skonsultować się z własnym Cieniem lub przed lekturą przeczytać ulotkę: „Kontestacja, prowokacja, dynamika, bezczelne wystawianie czytelnika na próbę, świadoma gra z odbiorcą, to jest mój żywioł, jeżeli czytelnik nie chce podjąć dialogu z żywą, pulsującą tkanką, to niech spada" - kurtuazyjnie zastrzega Błahy. Zatem: odwagi! - Jacek Bielawa.

„Bardzo długa zima"
Każdemu, komu wydawałoby się, że tomem „Bardzo długa zima" Jarosław Jakubowski nawiązuje do klasyków, zalecałbym - raz jeszcze - skupiony powrót do tekstu książki. Cóż z tego, że zauroczeni zostajemy efektem dość precyzyjnej mozaiki, w której zdecydowanie na swoich miejscach odnajdują się kolejno: Różewicz (a właściwie to - bracia Różewiczowie), Barańczak, Miłosz, Celan, Eliot i im podobni - skoro całość skonstruowana została tak, by „umykać" swojej ostatecznej formule? Jakubowski zręcznie wykorzystuje tutaj stary, schleglowski jeszcze, mechanizm transcendentalnej bufonady, by pokazać swoją drażniącą przewagę nad czytelnikiem. Drażniącą, bo unik okazuje się w tym wypadku kuksańcem, a w najbardziej drastycznych przypadkach (jak finałowy wiersz „pojemny" „Tak jest dobrze" czy też dobrze pomyślany wiersz-moralitet „Głowa") pchnięciem czy żgnięciem. W tym tkwi podstawowy, niezbywalny walor „Bardzo długiej zimy" - w nieoczekiwanie drapieżnym ironizmie, który poprzez swoją dotkliwą namacalność staje się wyjątkową platformą kontaktu autora z czytelnikiem. Kontaktu, jak to u Jakubowskiego, najczęściej burzliwego, a nawet dramatycznego - Karol Samsel.

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Literatury w ramach Tarczy dla Literatów.

„Ciemna Dolina"
Zawarta w opowiadaniach Jarosława Jakubowskiego mroczna, miejscami dystopiczna wizja świata przedstawia człowieka w mętnych falach własnego istnienia, stopniowo odgradzającego się od środowiska, w którym żyje, poprzez coraz głębsze zanurzanie się w swoim wewnętrznym cierpieniu, frustracji i wynikającym z nich obłędzie. Tę jałowość egzystencji przerywają nagłe, zaskakujące wydarzenia z pogranicza jawy i snu, realizmu i metafizyki, świadomości i iluzji: bunt maszyn, demoniczne postaci, duchy czy też wytwory wyobraźni, prowadzące człowieka do zbrodniczego szaleństwa. Organizacja świata przedstawionego w tych prozach z jednej strony odpowiada stanowi dusz bohaterów, z drugiej - wprowadza intrygującą atmosferę niesamowitości i złowieszczości. Miejsca akcji opowiadań to bowiem najczęściej obszary zdegradowane, opuszczone, w pewien sposób wyklęte: porzucone miasteczko, prowincjonalna stacja kolejowa, cmentarz, hotel na peryferiach miasta, szpital, a nawet umysł bohatera - Katarzyna Wójcik.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

Jarosław Błahy (ur. w 1966 r. w Szczecinie) - poeta, prozaik, eseista, instruktor teatralny. Mieszka w Szczecinie. Jest współautorem książek: „Tożsamość kulturowa i pogranicza identyfikacji" (2005), „Kanon i obrzeża" (2005), autorem eseju „Literatura jako lustro. O projekcji i odbiciach fizjologicznych w twórczości Leo Lipskiego" (FORMA 2009), zbioru opowiadań „Rzeźnik z Niebuszewa" (DK „13 Muz" / FORMA 2019) i powieści „Zaklęty w szerszenim gnieździe" (FORMA 2021). Jego opowiadania znalazły się w antologiach współczesnych polskich opowiadań: „2011" (FORMA 2011), „2017" (FORMA 2017) i „2020" (FORMA 2020). Był wokalistą grup punk rockowych: Zwolnienie Warunkowe i Zenon Reagan.

Jarosław Jakubowski (ur. w 1974 r. w Bydgoszczy) - poeta, prozaik, dramatopisarz, publicysta. Laureat konkursów na Bydgoską Książkę Roku „Strzała Łuczniczki" (2008, 2010, 2015, 2016, 2020) oraz nagrody za scenariusz oryginalny spektaklu telewizyjnego na Festiwalu Dwa Teatry Sopot 2019 (za „Generała" i „Znaki"). Zwycięzca XI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych „Raport" (2011) i Ogólnopolskiego Konkursu Dramaturgicznego „Metafory Rzeczywistości" (2012). Nominowany do Nagrody Poetyckiej im. K. I. Gałczyńskiego Orfeusz za tom „Wzruszenia" (2018). Mieszka w Koronowie. Wydał zbiory wierszy: „Wada wymowy" (1996), „Kamyki" (1998), „Marta" (2001), „Wyznania ulicznego sprzedawcy owoców" (2003), „Wszyscy obecni" (2006), „Pseudo" (2007), „Ojcostych" (2007), „Flow" (2012), „Święta woda" (2012), „Światło w lesie" (2015), „Wzruszenia" (2017), „Bardzo długa zima" (FLiHB / FORMA 2021); zbiory opowiadań: „Slajdy" (2009), „Oczy pełne strachu" (2014), „Ciemna dolina" (DK „13 Muz" / FORMA 2021); powieści: „Cyryl, dlaczego to zrobiłeś?" (2012), „Rzeka zbrodni" (2015), „Hejter" (2020), „Wojna" (FLiHB / FORMA 2020) oraz zbiory dramatów: „Generał i inne dramaty polityczne" (2014), „Prawda i inne dramaty" (2017), „Czerwony autobus. Didaskalia" (2020)," Witaj Barabaszu. Nowe dramaty" (2020). Jego opowiadanie znalazło się w antologii współczesnych polskich opowiadań: „2020" (FORMA 2020).

Miejsce: Sala Kominkowa

Wstęp wolny - ograniczona liczba miejsc

UWAGA:

Aby wziąć udział w wydarzeniu prosimy o pobranie, wydrukowanie, wypełnienie i podpisanie oświadczenia uczestnika wydarzenia oraz o zapoznanie się z regulaminem. Dokumenty są dostępne na stronie www.13muz.eu.

Dziękujemy uprzejmie!