WEBER | STRAUSS | HALVORSEN

ARTYŚCI
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii w Szczecinie
Alexandre Collard - waltornia
Kalle Kuusava – dyrygent

UTWORY
Carl Maria von Weber - Uwertura do opery Wolny strzelec
Richard Strauss - Koncert na waltornię nr 2
Johan Halvorsen - Suite ancienne

Wolny strzelec (Der Freischütz) Carla Marii von Webbera to opera romantyczna w 3 aktach, której prapremiera odbyła się ponad 200 lat temu 18 czerwca 1821 w Königliches Schauspielhaus w Berlinie. Dzieło jest uważane za pierwszą w historii niemiecką operę romantyczną, choć zawarte jest w niej jeszcze sporo partii mówionych, a skład orkiestry i muzyka są zakorzenione w klasycyzmie. Na uwagę jednak zasługuje sama tematyka – historia jest oparta na legendach i podaniach ludowych charakterystycznych dla rodzącego się romantyzmu.

Akcja rozgrywa się w XVI wieku, w Czechach. Akt I Maks i Kacper starają się o rękę Agaty, córki leśniczego. Ten, który okaże się lepszym strzelcem, zostanie jej mężem i zarządcą książęcych lasów. Agata kocha Maksa, ten nie strzela jednak najlepiej. Kacper proponuje mu pójście do Wilczego Jaru – tam odleją kule, które nigdy nie mijają celu. Maks nie wie, że Kacper jest pod wpływem złego ducha Samiela, któremu co trzy lata przyprowadzić musi nową ofiarę...
Opera przez ponad dwa wieki nie schodzi z afiszy teatrów operowych na całym świecie. Podobnie jak uwertura, która stale gości w filharmoniach.

Róg zaliczany jest do grupy najtrudniejszych instrumentów dętych. Przez wieki ewoluował od instrumentu sygnalizacyjnego do pełnoprawnego instrumentu solistycznego, czego dowodem jest twórczość niemieckich kompozytorów doby późnego romantyzmu.

Richard Strauss, jak przystało na syna znakomitego waltornisty, znał ów arcyromantyczny (i bardzo niemiecki) instrument jak mało kto. Świadczą o tym jego partytury symfoniczne i operowe. Nie omieszkał też napisać koncertów solowych na róg – jeden powstał w młodości (1885), drugi w bardzo dojrzałym wieku (1942). W tym ostatnim dominuje ton romantyczny, który decyduje też o formie – swobodnej, rapsodycznej. Całość brzmi nostalgicznie, choć witalność kompozytora też dochodzi w końcu do głosu, zwłaszcza w brawurowym finale.

Szczecińskiej publiczności zaprezentuje go Alexandre Collard – laureat I nagrody na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym Praska Wiosna w 2018 roku. W wieku 21 lat dołączył do Lille National Orchestra jako waltornista solowy, grał również z London Symphony Orchestra, Philharmonia Orchestra, Philharmonique de Radio France i Dissonances, a także występował jako solista.

Artysta jest regularnie zapraszany na prestiżowe międzynarodowe festiwale muzyki kameralnej (Juventus, Deauville, Praga, Ticino itp.), gdzie często koncertuje z takimi sławami jak Alena Baeva, Alissa Margulis, Graf Mourja, David Petrlik, Julian Steckel, Marie Hallynck i Jonas Vitaud.
Chęć zgłębienia repertuaru muzyki kameralnej skłoniła go do założenia wraz z żoną wiolonczelistką, Natachą Colmez, zespołu Ensemble Polygones. Grupa ta miksuje instrumenty dęte, smyczkowe i fortepian w elastyczny, geometrycznie zmienny sposób, który pozwala interpretować różnorodne dzieła, od bardzo znanych po mniej znane, dzieła współczesne i spektakle dla młodych odbiorców. Grupa szczególnie blisko współpracuje z kompozytorką Camille Pépin, a ostatnio nagrała płytę z jej muzyką kameralną. Alexandre Collard występuje również z pianistą Nicolasem Royezem, ich pierwsza płyta „Aquarelles" wkrótce ujrzy światło dzienne.

Johan Halvorsen to trzeci po Griegu i Svendsenie rozpoznawalny kompozytor norweski okresu późnego (neo)romantyzmu. „Marsz na wejście bojarów" i Passacaglia na skrzypce i altówkę należą do jego najbardziej znanych kompozycji. Wykształcenie muzyczne zdobywał w Kristianii (obecnie Oslo) i Sztokholmie, a przed dołączeniem do Leipzig Gewandhaus Orchestra był koncertmistrzem w Bergen. Był koncertmistrzem w Aberdeen, następnie profesorem muzyki w Helsinkach, by w końcu ponownie zostać studentem w Petersburgu, Lipsku (u Adolpha Brodskiego), Berlinie (u Adolfa Beckera) i Liège (u César Thomson).

Po powrocie do Norwegii w 1893 pracował jako dyrygent orkiestry teatralnej w Den Nationale Scene w Bergen oraz Bergen Philharmonic Orchestra . W 1885 został koncertmistrzem Filharmonii w Bergen, aw 1893 pierwszym dyrygentem. W 1899 został dyrygentem orkiestry nowo otwartego Teatru Narodowego w Kristianii, którą piastował przez 30 lat, aż do przejścia na emeryturę w 1929 roku.

Kompozycje Halvorsena były rozwinięciem narodowej tradycji romantycznej, której przykładem był Edvard Grieg, choć napisane w charakterystycznym stylu naznaczonym nowatorską orkiestracją . Halvorsen poślubił siostrzenicę Griega i zaaranżował niektóre jego utwory fortepianowe, takie jak marsz żałobny grany na pogrzebie Griega. Pięć dni po śmierci Halvorsena zmarła również kuzynka Griega i wdowa Nina Grieg .
Trwająca blisko pół godziny Suita w dawnym stylu to pełne uroku i błyskotliwych melodii dzieło, które śmiało może konkurować z innymi utworami orkiestrowymi powstałymi blisko sto lat temu na północy Europy kompozycjami.